De geschiedenis komt tot leven in het heden

Zeker vanaf het water. Meren, sloten, vaarten en grachten die zijn ontstaan door overstromingen of het beulswerk van arbeiders in de vorige eeuwen vormen nu een paradijs voor watersporters. Of ze nou met de (rondvaart)boot, kano, plank of andere vaartuigen langs de rietkragen en hooilanden varen. De waterwegen die ooit zijn gemaakt voor het transport van turf of riet nodigen uit tot eindeloze vaartochten. Prachtige routes leiden langs de mooiste plekken van het veenhart van Weerribben-Wieden.

Beleef het land dat door mensenhanden is ontstaan

De kracht van de rust

Wie voor het eerst het water van het Nationaal Park verkent, krijgt het gevoel dat hij eeuwen terug in de tijd is geslingerd. Hoe dieper in de moerassen, hoe harder de kracht van de rust binnendringt. Vogelgeluiden overstemmen hier moeiteloos de geluiden van de bewoonde wereld. In de smalle vaarten van de Weerribben of bij de mystieke kolken rond Belt-Schutsloot vervagen de herinneringen aan werkdruk, fileleed en andere vormen van stress snel.

Kleine vervenershuisjes

Zo zorgeloos als de watersporters het nationaal park verkennen, zo vol zorgen waren de vroegere bewoners die het landschap met hun handen hebben gemaakt. Ze konden alleen met keihard werken hun hoofd een beetje boven water houden. Wonen deden ze bijvoorbeeld in de vervenershuisjes die in het Nationaal Park nog veel langs de waterkant staan. Sommigen zijn zelfs te huur als vakantieverblijf. In deze klein huisjes woonden turfstekers met hun vaak grote gezinnen. En dan moesten de dieren en werktuigen ook nog een plek in het onderkomen krijgen…

Verdronken dorp

Een kunstwerk midden in de Beulakerwijde markeert ook zo’n tragedie. Op deze plak lag ooit het dorpje Beulake. Dat werd opgeslokt door de grillen van de Zuiderzee. Het wassende water kreeg vrij spel in het land van de te ver doorgeschoten veenafgravingen. Een stormvloed in 1776 betekende het einde. Bij Bezoekerscentrum De Wieden begint de oude Beulakerweg die vroeger naar het dorpje leidde. Nu vertrekken daar dagelijks excursieboten. De schippers van Natuurmonumenten vertellen graag over de tragische geschiedenis van Beulake.
Het verhaal achter het verdronken dorp Beulake

Overrompelende natuur

Net zoals hun collega van Staatsbosbeheer die uitvaren bij het Buitencentrum in Ossenzijl en de schippers op andere rondvaartboten staan ze ook uitgebreid stil bij de overrompelende natuur in Weerribben-Wieden. Het moerassige gebied met veel bijzondere planten is een eldorado voor veel bijzondere vogels, vlinders en andere dieren. Met een beetje geluk spotten bezoekers de otter. Dat waterdier is uitgegroeid tot het symbool van Nationaal Park Weerribben-Wieden. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer varen ook regelmatig naar de eendenkooien in het gebied. Vroeger mochten alleen eendenkooikers hun werkterrein betreden. Rondom deze stilteplekken is de natuur nu misschien wel op zijn mooist.

Tjaskers

Op de boot, maar ook vanaf de fiets- en wandelpaden, passeren bezoekers regelmatig molentjes. Die steken overal in Weerribben-Wieden boven het landschap uit. Ze zorgen voor de goede waterbalans in de gebieden. Vroeger moesten ze vooral het veen droog houden, tegenwoordig houden ze de natuurgebieden juist nat. Typerend voor dit gebied zijn tjaskers. Dit type molen is onder meer te zien bij Kalenberg en bij hetzelfde Bezoekerscentrum De Wieden in Sint Jansklooster.

Drijvend land

Weerribben en Wieden staan bekend om het drijvend land. Wie over zo’n stuk kragge loopt voelt de bodem onder zich veren. Dat is kenmerkend voor de verlanding in het gebied. Water verandert heel langzaam, maar zeker steeds weer in land. Dat komt door bijzondere plantensoorten zoals krabbenscheer en waterscheerling. Die vormen na tientallen jaren een stevige laag waarop te lopen valt.

Wieden of Weerribben

De Wieden en de Weerribben vormen samen het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Sommige mensen zien waarschijnlijk geen verschil tussen beide gebieden. Toch zijn die er wel degelijk. In De Wieden zijn bijvoorbeeld de grote meren zoals de Beulakerwijde en de Belterwijde. Dat zijn herinneringen aan dijkdoorbraken en overstromingen. Een uitzondering daarop is het ‘natuurlijke’ Giethoornse Meer. Anders dan de naam doet vermoeden ligt dat trouwens dichterbij Blokzijl dan Giethoorn.

De rietdorpen

Sommige inwoners van dit gebied leven nog steeds van het riet. Dat is goed zichtbaar in bijvoorbeeld Belt-Schutsloot, Dwarsgracht en Kalenberg. De dorpen zijn omringd door riet en water. Sommige bewoners kunnen hun woningen alleen per voet of met de boot bereiken. Buiten de dorpen wacht de indrukwekkende natuur van Weerribben-Wieden. De beste manier om die te beleven? Stap in een kano en peddel langs rietkragen en hooilanden. Geniet na afloop voldaan na op een van de mooie en gezellige terrassen langs het water!