De symfonie van Weerribben-Wiedenland

Flierefluiters van uiteenlopend pluimage voelen zich hier opperbest thuis. Geen wonder. Gevederde gasten – zowel de blijvers als de trekkers - hebben een rijk geschakeerde biotoop tot hun beschikking. Open water en rietland, maar ook (moeras)bos en dicht struweel, ruigten en akkers. Het gebied Weerribben-Wieden telt een kleine tweehonderd vogelsoorten. Dus wie ze niet zíet vliegen hoort ze wel. Dan is het natuurlijk wel zo leuk als je ook een paar van die types herkent aan roep of verenpak. Hoog tijd voor een mini-lesje vogelleer voor de wandelaar op doorreis.

Eerste rang vogels spotten kan op veel meer plekken in Weerribben-Wiedenland.

Van blauwborst tot buizerd

Het neuriën van de rietzanger, het geratel van de sprinkhaanzanger, het snorren van de snor. Zoveel types, zoveel klanken. Zwaluw, fuut en baardmannetje. Wielewaal. Rovers zoals de sperwer, torenvalk en bruine kiekendief. Sommige soorten scheuren de ochtendstilte aan flarden, andere produceren ingetogen geluid. Maar de melodieuze partituur van de lente blijft nergens onopgemerkt. De tjiftjaf, die kleine bosrakker, zingt zijn eigen naam op De Eese, waar in ’t vroege voorjaar volop spechten roffelen. In De Wieden en De Weerribben trapt het seizoen af met buitelende kieviten, jubelende wulpen en grutto, koning van de weidevogels. Daarna komt de kleine karekiet en laten rietgors en blauwborst uitbundig van zich horen. In no-time maakt álles wat leeft geluid: otters fluiten, reeën blaffen, buizerds mauwen.

Stamgasten in het luchtruim

Heb je ‘m één keer gezien, vergeet je hem nooit weer: het ijsvogeltje. Blauw als een mediterrane zee, met dat diepe oranje van een zonsondergang. Vliegensvlug en een vrolijke roep. Laat je niet misleiden door z’n tropische looks, het is een van onze stamgasten. Ook de zwarte stern is zo’n trouw type. Hij wordt al jaren een handje geholpen door de mens, die met liefde broedvlotjes voor ‘m bouwt: een plankje met wat plantmateriaal, lap jute erop. Da’s andere koek dan zelf een nestje te moeten fabriceren van krabbenscheer.

Jagen boven de wetlands

Check dat weidse firmament en je ziet veel gevleugelde vissers. De waterraaf – zoals de aalscholver wel wordt genoemd – is een beruchte. Dacht je dan al een vogel van best formaat te hebben gezien, wacht maar tot de zeearend z’n entree maakt. Lange, trage slagen op thermiek. Vanwege de enorme spanwijdte (die vleugels halen met gemak minstens 2 meter) kreeg-ie als geuzennaam “de vliegende deur” en jaagt z’n kostje graag bij elkaar in deze rijke wetlands.

750 Paar aalscholvers

Nog even over die aalscholver. Want dat is een markant figuur, zoals-ie op een paaltje in de wind z’n vleugels staat te drogen. Alleen al De Wieden is gastheer van 750 paar (!), broedend in de oudste kolonie van ons land. Als die met elkaar beginnen te kwekken heb je een theekransje. Soms mag je daar getuige van zijn. Sporadisch - en alleen op afspraak - is voorjaarskraamvisite welkom in de kijkhut, in de buurt van Wanneperveen. Het schouwspel is ’t wachten waard: het lijkt wel een zwart gekostumeerd bal, hoe honderden aalscholvers de wacht houden bij hun nest.

Vip-plaatsen voor vogelspotters

Eerste rang vogels spotten kan op veel meer plekken in Weerribben-Wiedenland. Nodig: geduld en een goede verrekijker. De kijkhut in De Auken (bij Zuidveen) is een aanrader voor een ontmoeting met een opvallende exoot; zie eens hoe de elegante lepelaar z’n voedsel schept. Minder makkelijk laat de roerdomp zich gadeslaan, beroemd als “living statue” van het moerasland met z’n geslaagde schutkleuren. Als het riet nét gemaaid is kun je ‘m zien lopen, maar meestal staat-ie stokstijf tussen de stengels. Gelukkig lijdt het geluid geen twijfel: zijn zware “hoemp” heeft nog het meeste weg van een stoomboot op drift in de mist. De uitkijktoren bij Wanneperveen biedt ruim zicht op beweide graslanden met trekgaten ertussen.

Door deze afwisseling van open water en verlandingsstadia is het een waar vogelparadijs. Gevederde vrienden komen er afwisselend om te slapen, te broeden of te eten. Die variëteit zie je ook vanaf “De Wiedekiek” in de Beulakerpolder (bij Giethoorn). De Weerribben heeft vipplaatsen voor vogelvorsers aan de Meenteweg (Kalenberg) en langs het Kooibomenpad (Nederland), waar het een lust is om naar de nachtegaal te luisteren. Minder hoog, maar zeker niet minder mooi is de observatievlonder in de Lokkenpolder; ook een prima spot om libellen te zien scheren trouwens – De Weerribben telt wel 50 soorten.

Nieuwe natuur in Wetering

In de nog jonge, nieuwe natuur van Wetering-Oost, aan de zuidkant van De Weerribben, staat de Twitterhut. Een stoere uitkijkpost waar je in het late najaar en de wintermaanden getuige kunt zijn van een mysterieus fenomeen in de vogelwereld: de spreeuwendans. Honderdduizenden tegelijk lijken in één vloeiende beweging samen te smelten tot een dansende wolk. Een spectaculair natuurverschijnsel. In de broedtijd is het ook een komen en gaan van zwaluwen. De oeverzwaluwwand telt 156 gaten en de meeste zijn op hoogtijdagen gevuld met hongerige jonkies. Een levend stuk landart, voorzien van poëzie: “Vederlicht is onze ziel, van dons en zijdezacht, wij zijn een stipje in het zwerk, een knipoog naar de zwaartekracht”.